بافت فرش مرصع نفیس در تبریز

هنرمند فرشباف تبریزی نخستین تابلوی مرصع را با ذوق هنری خاص خود در پایتخت فرش دستباف کشور تبریز خلق کرد.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،حسن ملایی بافنده این فرش ، در اثر خود 42 نوع سنگ قیمتی و زینتی از جمله یاقوت ، یشم و زبرجد و نیز یک کیلو طلای 22 عیار به کار برده است.
وی در بافت این فرش از 750 نوع رنگ مختلف استفاده کرده است که 30 درصد آن ابریشم و 70 درصد نیز مرینوس است.
ملایی افزود :، یکی از ویژگی های این فرش 6 نوع رج و چله کشی در بخش های مختلف فرش است.

بافت فرش مرصع نفیس در تبریز

این هنرمند تبریزی، پیامهای تصویری لحاظ شده در این اثر هنری را برحذر داشتن از شکار حیوانات، احترام به طبیعت و حفظ محیط زیست برشمرد.
طراح این فرش،جواد ملایی نیز نقش بندی فرش جواهرنشان را تخیلی و الهام گرفته از طبیعت خواند و گفت : به علت ترکیبی بودن فرش ، طراحی این اثر دو برابر تابلو فرش های معمولی زمان برده و یک سال طول کشیده است.
اسماعیل چمنی رئیس اتحادیه فرش دست باف کشور هم این تابلو فرش را از نظر طرح، نقشه،رج وچله کشی و قالب بافت، بی نظیرترین تابلو فرش از این نوع دانست و گفت : خلق این اثر جای قدردانی و حمایت بیشتر دارد.
نخستین و بی نظیرترین تابلو فرش مرصع کشور در ابعاد 140x120 در مدت 5 سال (به دست 3 برادر و 2 خواهر خانواده ملایی ) طراحی و بافته شده است.
تبریز بزرگ ترین مرکز تولید و صادرات فرش دست بافت ایران است و این شهر به عنوان پایتخت فرش دست بافت انتخاب شده است.




خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

موزه فرش اردکان مرمت شد

رئیس اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اردکان از مرمت و بازسازی پشت بام و بادگیرهای یکی دیگر از خانه‌های رجال اردکان که هم‌اکنون به‌عنوان موزه فرش کاربری دارد، خبر داد.
به گزارش ایسنا، «حمید مشتاقیان» در این خصوص گفت: خانه افضلی نیز یکی از خانه‌های زیبا و تاریخی شهرستان است که در دل بافت تاریخی محله چرخاب اردکان قرار دارد و متعلق به اواخر دوره قاجار و اوایل دوره پهلوی است.
وی افزود: این بنا در فهرست آثار ملی نیز به ثبت رسیده و اداره میراث‌فرهنگی شهرستان اردکان در مرمت و بازسازی این بنا همت گمارده است.
این مقام مسئول در خصوص مرمت این بنای تاریخی نیز اظهار کرد: اقدامات صورت گرفته در دل این موزه شامل اجرای اندود کاهگل دامنه بادگیر، بندکشی شرفی، اجرای ناودان شره ای، استحکام بخشی بادگیر، اجرای قرنیز آجری پای بادگیر و آجرفرش کل پشت بام با آجر 20*20 بوده است.
مشتاقیان این خانه تاریخی را بنایی بی‌نظیر در ساختار معماری ایرانی دانست و در پایان عنوان کرد: خانه افضلی و موزه مستقر در آن مهیای بازدید گردشگران داخلی و خارجی است.
خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

برگزاری نخستین المپیاد مهارت فرش در گلستان

مسئول برگزاری المپیاد فرش گلستان گفت: نخستین المپیاد مهارت فرش در گلستان برگزار شد و نفرات برتر در المپیاد ملی فرش کشور شرکت می کنند.
پرستو حیدری در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: این المپیاد از روز دوشنبه در گرگان برگزار شده و عصر چهارشنبه با معرفی نفرات برتر به کار خود پایان داد.
وی افزود: در این المپیاد بافندگان فرش در دو رشته بافت سنتی ترکمن و طراحی فرش به رقابت پرداخته و نفر برتر هر رشته به المپیاد ملی مهارت فرش راه می یابند.

برگزاری نخستین المپیاد مهارت فرش در گلستان

مسئول برگزاری المپیاد مهارت فرش گلستان با یادآوری اینکه در این المپیاد ۶۵ نفر شرکت کرده اند، تصریح کرد: المپیاد ملی مهارت فرش هشت تا ۱۰ دی‌ماه در آذربایجان غربی برگزار می شود.
وی با بیان اینکه پیشکسوتانی از اتحادیه فرش دستباف و فنی حرفه ای این المپیاد را داوری کردند، خاطرنشان کرد: هدف از برگزاری این المپیاد شناخت استعدادهای ناشناخته برتر و ارتباط بیشتر با صنعت در رشته های خاص مانند فرش بوده است.
به گفته حیدری یک بافنده و یک طراح برتر فرش در گلستان در مرحله فینال این رقابت ها به عنوان برترین های المپیاد مهارت فرش گلستان شناخته شده و به مرحل کشوری راه یافتند.

خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

دومین کارگاه آموزشی فرش دستباف در میناب

رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت میناب گفت: دومین کارگاه آموزشی فرش دستباف با حضور 40 نفر از بانوان شهر تیرور در شهرستان میناب به بهره‌برداری رسید.
سیداحمد عدنانی رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت میناب عصر امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در این شهرستان گفت: دومین کارگاه آموزشی فرش دستباف با حضور 40 نفر از بانوان شهر تیرور در شهرستان میناب به بهره‌برداری رسید.

دومین کارگاه آموزشی فرش دستباف در میناب

وی افزود: مدت این دوره 53 روز است و هنرجویان در این کارکاه آموزشی 32 ساعت آموزش تئوری و 90 ساعت دوره بافت و نظارت فنی و تکمیل دوره قالی‌بافی را فرا می‌گیرند.
عدنانی گفت: در این دوره‌ها تمامی مراحل بافت شامل چله‌کشی، پودگذاری، گره‌زدن، بافت و پرداخت فرش آموزش داده می‌شود.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان میناب هزینه برگزاری هر دوره را هشتاد میلیون ریال اعلام کرد و خاطرنشان ساخت: در پایان این دوره برای هنرجویان کارت قالی‌بافی و گواهی پایان دوره مقدماتی فرش دستباف اعطا می‌شود.
خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

قالیبافی سیستان ظرفیتی برای خروج از بحران

سال ها خشکسالی در منطقه سیستان بحران آفرین بوده و در این شرایط چنانچه به صنایع دستی منطقه توجه شود علاوه بر اشتغال و درآمدزایی می تواند در ماندگاری جمعیت هم نقش به سزایی داشته باشد.
مجتبی خوش خلق: توجه به صنایع دستی و هنرهای بومی هر منطقه از کشور از جمله اقداماتی است که می توان در راستای طرح های اقتصاد مقاومتی در مناطقی همچون استان سیستان و بلوچستان که با مشکل شدید بیکاری جوانان مواجه است، پیگیری شود و با گسترش آن باعث ایجاد اشتغال و درآمد در منطقه شد.
یکی از طرح های اشتغال زایی، راه اندازی کارگاه های قالیبافی است، کارگاه هایی که با حضور بانوان سخت کوش حال و هوای خاصی دارد و بانوان طلیعه دار هنر قالیبافی در کل استان سیستان وبلوچستان، کسانی که از هیچ کوششی در راه کمک به همسران خود و تامین آسایش فرزندان خود دریغ نمی کنند، در آنجا به فعالیت و تلاش می پردازند.
هنر قالی بافی بانوان این خطه از کشور آمیخته با ایثار، گذشت و فداکاری این بانوان است زیرا آنها با هر گره ای که بر این قالی می زنند در واقع ذره ای از وجود خود را نیز می گذارند و ساعت ها مروارید نورانی و سوی چشمانشان را به قالی می بافند تا خانواده آنها با نور آن روشنی یابد.

قالیبافی سیستان ظرفیتی برای خروج از بحران

نوی هنرمند قالیباف می داند که دستمزدش بسیار ناچیز است اما دست از هنر خود نمی کشد و تا حد توانایی خود تلاش می کند تا محبت مادرانه خود را اثبات کند و می بافد تا رنگ حسرت بر دل کودکانش ننشیند و می بافد تا مایحتاج خود و خانواده اش را تامین کند.
طبیعتا تمدن بسیار بزرگی همچون حوضه رود هیرمند باید آفرینش­ های فرهنگی و هنری خاص خود را داشته باشد اما فرشی که ما الان در سیستان و به نام قالی سیستان می شناسیم ویژگی های خاص خودش را دارد از همین رو با یکی از کارشناسان هنری و میراث فرهنگی منطقه سیستان گفتگویی انجام شد.
علیرضا خسروی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: با بررسی ها و تحقیقات میدانی که انجام شده است، قالی سیستان دارای قدمت بسیار طولانی است و از ویژگی های آن این است که دارای نقش­ مایه­ های گوناگون و رنگ­ های شاد و روشن است.
وی افزود: از دیگر ویژگی های این قالی این است که دارای نقش ­مایه­ های طبیعی و انسانی است که البته این ویژگی ها مربوط به قالی های روزگار کهن سیستان است و تعداد آن خیلی انگشت ­شمار است.
وی گفت: علاوه بر آن با بررسی هایی که در دهه ۶۰ انجام شد نوعی دیگر از قالی هم در این منطقه وجود دارد که اصطلاحا مربوط به دوره میانی است که در این دوره فرهنگ اسلامی وارد می­ شود و بعد تصویر انسان در آن محدود و یا کلا حذف می­ شود.
این کارشناس میراث فرهنگی سیستان و بلوچستان تصریح کرد: از دیگر ویژگی های قالی های دوره میانی در منطقه سیستان این است که بعد تصویر حیوان هم در این دوره حذف می­ شود و جایش را به نقش گل و بوته می دهد و علاوه بر آن مقداری بر وزن آن افزوده می شود.
وی افزود: اما باز هم این روند ادامه پیدا می­ کند تا به روزگار معاصر می رسیم و در حال حاضر که سیستان روزگار بد خود را تجربه می کند و ساختار ساده و اجتماعی آن به هم خورده است و ارتباطات و پیوندهای تجاری مردم منطقه با سیستان بزرگ حذف شده است.
وی گفت: این موضوع علاوه بر اینکه بر روی ساختار اجتماعی و اقتصادی منطقه تاثیر گذاشته است، موجب تاثیر در آفرینش­ های هنری، صنایع دستی­ و نقش­ مایه­ ها هم شده است.
خسروی تصریح کرد: از همین رو در این دوره رنگ­ ها و نقش­ مایه­ ها محدود می شود و رنگ های سیاه و خیلی داغ وارد می­ شود و در این دوره تنوع و گوناگونی از بین می­ رود و از شادابی قالی سیستان کاسته می­ شود و بیشتر در قالی نخ سیاه و نقش­ مایه سیاه به کار می­ رود.
وی افزود: همچنین از دیگر ویژگی های قالی های معاصر این است که رنگ جگری سوخته زیاد در آن به کار می­ رود و رنگ های نیلی، آبی، قرمز و گل بهی در آن کمتر دیده می شود.
وی گفت: اما چندسالی است که بافندگان سیستان نقش­ های جدید را هم می­ بافند که توسط کارشناسان به روز شده است و در واقع بر اساس سلیقه ملی و بین­ المللی بازار پسند شده است و از ظرفیت بانوان سیستانی استفاده شده است که قطعا با برنامه ریزی می تواند بر روی اقتصاد منطقه تاثیر گذار باشد.
اما نکته دیگری که در این میان حائز اهمیت است این است که با توجه به نزدیک به دو دهه خشکسالی در منطقه سیستان و عدم اشتغال پایدار در این منطقه از کشور خوشبختانه با رونق پیدا کردن این هنر کهن توسط بانوان قالیباف که پا به پای مردان خود تلاش می کنند می توان به اقتصاد و ماندگاری مردم منطقه کمک شایانی کرد اما آن چه هست و نمی شود از کنار آن ساده گذشت درد دل و شکایت های به زبان نیامده این قالی بافان از بی مهری ها و بی توجهی های متولیان امر برای بهبود معیشت آنان است.
ابراهیم شفاعتی نیا یکی از کارآفرینان شهر ادیمی شهرستان نیمروز است که از طرح های اقتصاد مقاومتی استفاده کرده است و با دریافت وام قالیبافی اقدام به راه اندازی کارگاه قالیبافی کرده و در کارگاه خود قریب به ۴۵ نفر از بانوان این منطقه را به کار گرفته است.
این کارآفرین سیستانی در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: با شرکت در کلاس های قالیبافی از اعطای وام به منظور راه اندازی کارگاه قالیبافی مطلع شدم و با دریافت تسهیلات اقدام به راه اندازی کارگاه کردم.
وی افزود: من سعی کردم تا با راه اندازی این کارگاه جمعی از بانوان قالیباف شهرستان نیمروز را به کار بگیرم تا قدم کوچکی در راه اقتصاد مقاومتی که فرموده رهبر معظم انقلاب است برداشته باشم.
اما در ادامه وقتی که با تعدادی از این زنان قالیباف به گفتگو می نشینیم درد دل هایی دارند که شنیدنی است.
یکی از این بانوان هنرمند که تاکید داشت اسمش مطرح نشود در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: درآمد ما از قالیبافی بسیار کم است و با توجه به تلاش زیادی که انجام می دهیم اما درآمدمان بسیار ناچیز است.
همچنین یکی دیگر از این بانوان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به بیمه قالیبافان افزود: با توجه به درآمد ناچیز قالی بافی، پرداخت حق بیمه ماهیانه برای بسیاری از قالیبافان مقدور نیست که همین امر سبب شده است که اکثر قالیبافان از پرداخت آن و نهایتا از حقوق بازنشستگی برای آینده خود چشم پوشی کنند.
وی گفت: ما از مسئولان خواهشمندیم تا در خصوص کاهش مبلغ حق بیمه زنان قالیباف برنامه ریزی کنند تا بتوانیم از مزایای بازنشستگی بهره مند شویم چرا که اکثر خانم های قالیباف درآمد بسیار محدودی دارند و برای تامین مخارج زندگی خود دست به این کار زده اند و توانایی پرداخت مبالغی بصورت ماهانه برای بهره مند شدن از حقوق بازنشستگی را ندارند.
حال باید ببینیم که مسئولین امر چه برنامه ای برای این بانوان و گسترش این هنر در این منطقه از کشور دارند.
در همین خصوص محمد حسن دهمرده فرماندار شهرستان نیمروز در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: ایجاد کارگاه قالیبافی در اجرایی کردن طرح های اقتصاد مقاومتی نقش موثری دارد که آقای شفاعتی نیا نیز از جمله فعالان موفق در شهرستان نیمروز در عرصه قالیبافی است که از طریق راه اندازی کارگاه قالیبافی برای تعداد زیادی به صورت مستقیم وغیر مستقیم اشتغال ایجاد کرده است.
وی افزود: درسال جاری ما موفق شدیم چندین پرونده مشاغل خانگی و اقتصادی را در شهرستان نیمروز راه اندازی کنیم که این کار توسط پرداخت وام صورت گرفت و موجب ایجاد اشتغال در منطقه هم شده است.
همچنین هادی گنجعلی رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان نیمروز نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، خاطرنشان کرد: در ۹ ماهه نخست سال جاری بیش از ۴۰۰ متر فرش دستباف در این شهرستان تولید شده است.
وی افزود: فرش های دستباف تولید شده که هنر دستان پر مهر بانوان نیمروزی است به شهرستانهای تهران، مشهد و کرمانشاه صادر شده است و در حال حاضر در شهرستان نیمروز بالغ بر ۱۰۰ نفر بافنده فرش مشغول فعالیت هستند.
در هر صورت باتوجه به سال ها خشکسالی و محرومیتی که در منطقه سیستان وجود داشته است اگر مسئولان توجه بیشتری به این بخش از ظرفیت های منطقه داشته باشند، علاوه بر ایجاد اشتغال و درآمد می تواند در ماندگاری جمعیت در منطقه هم نقش به سزایی داشته باشد.

خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

شهر جهانی گلیم عنبران پایه‌گذاری می‌شود

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی استان اردبیل از پایه‌گذاری شهر جهانی گلیم عنبران خبر داد.
به گزارش خبرنگار مهر، علیرضا دباغ عبداللهی بعدازظهر دوشنبه در جلسه تشریح آخرین اقدامات اخذ نشان جغرافیایی صنایع‌دستی اردبیل تصریح کرد: پیش‌ازاین شهرجهانی سفال در همدان، شهر جهانی سنگ‌های قیمتی در مشهد، شهر جهانی فرش در تبریز و شهر جهانی صنایع‌دستی در اصفهان پایه‌گذاری شده است.
وی با تأکید به تکمیل پرونده پایه‌گذاری شهر جهانی گلیم عنبران تصریح کرد: این شهر ظرفیت ممتازی در تولید گلیم‌های مرغوب دارد که با این اقدام می‌توان به رشد و توسعه صنایع‌دستی عنبران و حتی استان کمک کرد.

شهر جهانی گلیم عنبران پایه‌گذاری می‌شود

معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی استان با اشاره به اینکه این استان رتبه نخست را در ثبت نشان ملی جغرافیایی از آن خود کرده است، اضافه کرد: در سال جاری ۱۰ پرونده برای دریافت نشان به میراث کشور ارجاع شد که سه پرونده از استان اردبیل مورد موافقت قرار گرفت.
دباغ عبداللهی با یادآوری اخذ نشان ملی جغرافیایی برای ورنی مغان، جاجیم خلخال و گلیم نمین ادامه داد: در عین حال اخذ نشان بین‌المللی جغرافیایی این سه صنعت دست نیز در دست پیگیری است و با ترجمه پرونده آن به دنبال اخذ مهلت دفاع از پرونده هستیم.
وی برنامه سال جاری میراث فرهنگی استان را پیگیری اخذ نشان ملی جغرافیایی برای چرم اردبیل، ملیله اردبیل، معرق نمین و معرق سنگ و مرصع سنگ خلخال عنوان کرد و گفت: ۶۰ درصد از پرونده اجرای این مهم به اتمام رسیده است.
به گفته معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی میراث فرهنگی استان یکی از دلایل تقلید صنایع‌دستی در کشورهای دیگر از جمله فرش کاشان در چین نبود نشان ملی جغرافیایی است و در صورتی که به دنبال استفاده از صنعت دست به عنوان اهرم اقتصادی هستیم، ثبت نشان ملی ضرورت دارد.

خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

قالی هایی خاص برای نخستین بار در ایران

دبیر علمی و اجرایی این نمایشگاه - اظهار کرد: ایده نمایشگاه «قالی های اروپایی و هند - اروپایی» با محوریت قالی های ساونری فرانسه، برای معرفی قالی های اروپایی و فراهم آوردن امکان دیدن و شناخت قالیبافی سایر کشورها شکل گرفت.
شکوفه مصباحی - دبیر علمی و اجرایی این نمایشگاه - اظهار کرد: ایده نمایشگاه «قالی های اروپایی و هند - اروپایی» با محوریت قالی های ساونری فرانسه، برای معرفی قالی های اروپایی و فراهم آوردن امکان دیدن و شناخت قالیبافی سایر کشورها شکل گرفت.

قالی هایی خاص برای نخستین بار در ایران

او ادامه داد: مجموعه ای که در نمایشگاه ارائه شده، شامل هفت تخته قالی فرانسوی، سه تخته قالی هند - اروپایی و یک تخته قالی انگلیسی است.
مسوول بخش پژوهشی فرش پژوهشکده حفاظت و مرمت با اشاره به این که در طول زمان و با تبادلات فرهنگی، هنر و دانش تولید قالی از ایران به کشورهای همجوار راه یافت، گفت: قالی های ایران در دوران هخامنشی، ساسانی و صفوی از طریق مورخان یونان قدیم، جفرافی دانان مشرق زمین، سیاحان و فرستادگان دربارهای اروپایی و همچنین به عنوان یکی از هدایای پادشاه ایران به پادشاه های اروپا و کشورهای دیگر معرفی شد.
او ادامه داد: علاقه شاه های اروپایی به قالی های شرقی، بخصوص فرش های پرزدار، موجب حمایت و تولید قالی در اروپا شد و کارگاه های سلطنتی در کشورهای مختلف اروپا تاسیس شدند تا برای مفروش کردن سالن های کاخ های سلطنتی، قالی هایی متناسب با سلیقه، هنر و نیاز آن ها تولید کنند.
به گفته مصباحی، مواد اولیه، شیوه بافت و برخی شاخص های طراحی به طور مستقیم یا غیرمستقیم وام دار ایران است؛ اما قالی های بافته ده در اروپا در طراحی، نقشه خوانی، رنگ آمیزی و تراکم بافت باقالی های شرقی متفاوت هستند.
وی اضافه کرد: زمانی که هند مستعمره انگلیس بود، کارگاه های قالی بافی در زندان های آن راه اندازی شد تا برای قصرهای انگلیسی قالی ببافند. این قالی ها به هند - اروپایی معروف هستند و طرح بیشتر آن ها برگرفته از قالی های شرقی و بخصوص قالی های ایرانی است.
این نمایشگاه به مدت 20 روز از 28 آذرماه تا 17 دی ماه در موزه فرش ایران برگزار می شود.

خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

فرش آینه تمام‌نمای فرهنگ ایرانی است

این‌که امروز ما از بافت فرش در کشورهای دیگر بی‌اطلاعیم، از نسیان فرهنگی ما نه‌تنها در عرصه فرش، بلکه در میراث جهانی حکایت می‌کند.
محمد بهشتی فرش‌های بافته‌شده در اروپا و سایر کشورها را نشانی از تأثیرپذیری و دادوستد فرهنگ ایرانی با سایر فرهنگ ها دانست و گفت: این‌که امروز ما از بافت فرش در کشورهای دیگر بی‌اطلاعیم، از نسیان فرهنگی ما نه‌تنها در عرصه فرش، بلکه در میراث جهانی حکایت می‌کند.
به گزارش ایسنا به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، سیدمحمد بهشتی - رییس پژوهشگاه - این مطلب را در افتتاح نخستین نمایشگاه «قالی‌های اروپای غربی و هند - اروپایی در ایران» که در موزه فرش برگزار شد، مطرح کرد .

فرش آینه تمام‌نمای فرهنگ ایرانی است

رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اظهار کرد: شاید هیچ کاری مهم‌تر از این نیست که ما به یاد مردم سرزمین‌مان بیاوریم که چه کسی هستید و چه ویژگی‌هایی دارید و ابزارش آن چیزی است که توسط اهل همین سرزمین در طول تاریخ ایجادشده و هریک به نحوی نسبت به ویژگی‌های فرهنگ این سرزمین مظهریت دارند.
بهشتی بیان کرد: ما می‌توانیم به هریک از این مظاهر به مثابه آینه‌های روبه‌روی‌مان که چهره فرهنگی مردم این سرزمین در آن منعکس می‌شود، نگاه کنیم و اگر بخواهیم بدانیم که این مردم دارای چه ویژگی‌هایی هستند، باید به آثاری که از آن‌ها باقی مانده است، نگاه کنیم.
او یکی از این آثار را فرش دانست و با طرح این پرسش که فرش چه مشخصه‌ای از فرهنگ ایرانی را تبیین می‌کند، ادامه داد: از زمینی‌ترین مراتب، خاصیت فرش این است که یک کف مطلوب، مطبوع، گرم، نرم، راحت و ... به ما می‌دهد .فرش آسایش ما را تأمین می‌کند، چیزی که امروزه به همین مرتبه اکتفا کرده‌ایم و توقعی که از کف داریم همین آسودگی است .
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: اما در فرهنگ ایرانی، خصوصیتی وجود دارد و آن هم این است که به هرچه دست می‌زند و کار دارد، اکتفا به مرتبه زمینی موضوع نمی‌کند، بلکه باید از زمین تا آسمان آن موضوع را فتح کند و این تنها به فرش اختصاص ندارد و کاسه، بشقاب، غذا، معماری و ... را دربر می‌گیرد، زیرا از خصوصیات مردم این سرزمین کیمیاگری است، یعنی یک چیز پست و بی‌ارزش را به چیزی گران‌بها تبدیل کردن.
به گفته رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، امروزه کیمیاگری به اکسیری ختم شده که اگر به مس بزنید طلا شود و این یک نگاه سودگرانه و منفعت‌طلبانه نسبت به کیماگری است، یعنی بدون این‌که زحمتی بکشیم مس را به طلا تبدیل کنیم .تا قبل از دوره معاصر، فهم ما نسبت به کیمیاگری این نبود و این بود که کدام مسیر سخت را باید طی کنیم که چیز کم‌ارزشی را به گران‌قیمت تبدیل کنیم .
بهشتی با بیان این‌که فرهنگ ایرانی حکایت از ویژگی‌های مختلفی می‌کند که کیمیاگری یکی از آن‌هاست، افزود: در نقاط مختلف این سرزمین جایی نیست که این ویژگی‌ها موجود نباشد و البته در برخی از جاها برخی از این ویژگی‌ها بارزتر استا .ز جمله جاهایی که در آن کیمیاگری بسیار بارز می‌نماید، شهر کاشان است و اگر قرار باشد یک شهری را نام ببریم که مظهریت تام نسبت به کیمیاگری داشته باشد، آن کاشان است. البته نه فقط در فرش، بلکه در هنرهای دیگر مانند سفال زرین فام که خاندان افضلی و طاهر کیمیاگرانی هستند که این سفال را تولید می‌کنند .کیمیاگری آن چیزی است که ما امروز از آن به‌عنوان صنایع دانش‌محور یاد می‌کنیم و هنر کیمیاگران دانش آن‌هاست که البته کاری یدی نیست.
او با اشاره به حمله مغول‌ها به کاشان در سال 621 هجری قمری و خسارت‌های زیادی که به این شهر وارد شد، افزود: خاطره تلخی از آن دوران در ذهن کاشانی‌ها به جای ماند، اما کاشانی‌ها در سال 623 هجری قمری محرابی را از کاشی‌های زرین‌فام ساختند که امروز در موزه برلین به‌نمایش گذاشته شده است.
وی با طرح این پرسش که یک شهر تخریب‌شده چگونه در مدت چند سال می‌تواند چنین جواهری را تولید کند؟ تصریح کرد: تنها با اتکا به ویژگی کیمیاگری این کار صورت گرفت، زیرا موکول به یک کار یدی و فیزیکال نیست، بلکه وجود کاشانی‌ها اکسیر بوده و زمانی که به مس خورده طلا شده است که این امر به کارگاه‌های مجهز و زمان نیاز ندارد، بلکه خود یک دانش است .
رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فرش را از جمله آن صحنه‌هایی دانست که کیمیاگری ایرانیان در آن‌ها شکوفا می‌شود و تصریح کرد: این به آن معناست که می‌توانیم آسمان زمین را فتح کنیم و فرش می‌شود به زمین آوردن آسمان یا به آسمان بردن زمین. حال این‌که چرا این اتفاق می‌افتد، روی این فرش کسی باید پا بگذارد، خیلی وقت‌ها این حرف زده می‌شود که این فرش با این کیفیت را باید روی سرمان بگذاریم یا به دیوار بزنیم. قدر و منزلت این فرش خیلی بالاتر از این حرف‌هاست، ولی آن کسی که این فرش را به زیر پای انسان انداخته قدر و منزلت بالاتری برای انسان قائل بوده و ما امروز قدر و منزلت انسان برای‌مان تخفیف یافته و برای این است که حقش نمی‌دانیم که پایش را روی این فرش بگذارد.
او ادامه داد: خصوصیت فرش این است که هر جایی را جایی می‌کند در وسط یک بیابان جای نشستن را، جای سفره انداختن را، بالا و پایین مجلس، جای ظرف میوه و ... را قالی به ما حکم می‌کند. امروز ما قالی‌های‌مان را بی‌مقدار کرده‌ایم و روی آن وسایل دیگر می‌اندازیم. خیلی خاصیت‌ها در فرش وجود دارد و در مراتب مختلف می‌توان فرش را مورد تأمل قرار داد .
بهشتی با اشاره به تنوع فرش در نقاط مختلف کشور مانند فرش تبریز، نایین، کرمان، تهران و ... تصریح کرد: این‌که چرا همه یک نقش را اجرا نمی‌کنند و هریک نقش اختصاصی داشته‌اند و هر فرش نقش اختصاصی همان‌جا را داشته و در صورتی که تکرار می‌شد، می‌گفتند که جفت است نیز دلیل دارد؛ زمانی که با فرهنگ ایرانی آشنا شوید می‌بینید که یکی از ویژگی‌های دیگر فرهنگ ایرانی، قائمیت به ذات است و هر کسی می‌خواهد موجودیت کامل داشته باشد و «من آنم که ...» بگوید. هر جا بگوید من یک جایی هستم و در یکی از جاهایی که می‌تواند بگوید در فرش‌اش است و فرش است که او را از مکان‌های دیگر متمایز و واجد ارزش می‌کند.

فرش آینه تمام‌نمای فرهنگ ایرانی

بهشتی با بیان این‌که خیلی چیزها را می‌توان از طریق فرش شناخت، فرش را آینه تا حد زیادی تمام‌نما نسبت به فرهنگ ایرانی دانست و گفت: فرش‌های به‌نمایش درآمده در این نمایشگاه، فرش‌هایی هستند که در اروپا، هندوستان و ... بافته شده‌اند و ما تأثیرپذیری و دادوستد فرهنگ خودمان با دیگر فرهنگ‌ها را می‌توانیم در آن‌ها بیابیم .بافته شدن فرش در انگلیس، فرانسه و ... امروز باعث شگفتی ما می‌شود که این امر از تأثیر گذشته ما در فرهنگ این کشورها و از نسیان فرهنگی حکایت می‌کند، زیرا این تنها در عرصه فرش نبوده و ما سهم قابل توجهی در میراث جهانی داشته‌ایم .
او ادامه داد: وقتی امروز واژه‌ای فارسی در زبان‌های دیگر مانند ترکی استانبولی و انگلیسی می‌بینیم تردید می‌کنیم که شاید اصلی‌اش خارجی بوده و به فارسی آمده است، در حالی که این‌طور نیست. ما در گذشته با فرهنگ‌های دیگر دادوستد و بده‌بستان داشته‌ایم و از میان تمام فرهنگ‌ها، فرهنگ ایرانی بوده که به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش، گریزی نداشته که در گردونه این دادوستد قرار گیرد و اگر غیر از این بود، دچار رکود می‌شد .
او اظهار کرد: خوب است که این نمایشگاه ما را متعجب، شگفت‌زده و پرسشگر می‌کند تا برویم و ببینیم در صحنه‌های دیگر مانند ادبیات، زبان، معماری و ... چنین زمینه‌هایی برای دادوستد داشته‌ایم و بعد از مدتی اگر این رد پا را در جهان پید ا نکنیم، تعجب خواهیم کرد .

کم‌رنگ شدن ایفای نقش ایران در میراث جهانی
وی با اشاره به کاخ الحمرا اسپانیا و احساسی که به‌دلیل ویژگی‌های ایرانی‌اش به بیننده می‌دهد با وجود این‌که دورترین نقطه در اروپا نسبت به ایران بوده است، تصریح کرد: این موضوع خیلی با ارزش است و می‌تواند برای ایفای دوباره این جایگاه و نقش در میراث جهانی ما را کمک کند .
بهشتی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین سهم‌های ما در جهان بشر این بوده که آن را تلطیف کنیم، به نحوی که شعر بشر سهم قابل توجه‌اش متعلق به ایرانیان است، هرقدر یونان و آلمان فیلسوف دارد، ما تراکم شاعر داریم.
بهشتی با بیان این‌که در ایتالیا، دانته در آلمان، گوته در انگلیس، شکسپیر افراد شناخته‌شده‌ای هستند، تصریح کرد: در نقاط مختلف ایران مانند قزوین، سمنان، شیراز و ... افراد زیادی هستند که زبانزد هستند .سهم ما در جهان شاعری است، ولی نه آن‌طور که سعدی شعر می‌سرود، بلکه آن‌گونه که کاشانی‌ها با فرش و مخمل‌شان شعر سروده‌اند .مانند آن‌که ما با مسجد شیخ لطف‌الله در جهان اسلام شعر مسجد سرودیم، با پل خواجو شعر پل سرودیم، با حمام گنجعلی‌خان شعر حمام و با میدان نقش جهان شعر میدان و با اصفهان دوره صفوی شعر شهر سرودیم و این‌طور سهم شاعری داشتیم .
او با بیان این‌که این سهم در دوره معاصر کمتر و نقش‌مان کم‌رنگ شده است، افزود: امیدوارم به یاد بیاریم که هستیم، این سرزمین کجاست و دوباره بتوانیم نقش‌مان را ایفا کنیم .

آشنایی با قالی‌بافی در کشورهای اروپایی
مسئول بخش پژوهشی فرش پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی نیز درسخنانی گفت: ایده نمایشگاه «قالی‌های اروپایی و هند - اروپایی» با محوریت قالی‌های ساونری فرانسه برای معرفی قالی‌های اروپایی و فراهم آوردن امکان دیدن و شناخت قالیبافی سایر کشورها شکل گرفته و این مجموعه با یاری سیامک افسری کاشانی برای علاقه‌مندان و فعالان این رشته ارائه شده است .
شکوفه مصباحی گفت: طبق اسناد موجود در زمان صفویه، نمایندگانی از طرف پادشاه‌های اروپا، برای خرید و سفارش فرش به ایران فرستاده شدند و علاقه شاهان اروپایی به قالی‌های شرقی بخصوص فرش‌های پرزدار موجب حمایت و تولید قالی در اروپا شد و کارگاه‌های سلطنتی در کشورهای مختلف ایجاد شد.
او شاخص‌ترین تفاوت میان قالی‌های اروپایی و ایرانی را در نقشه‌خوانی دانست و اضافه کرد: در ایران و برخی کشورهای دیگر به استثنای قالی‌های ذهنی‌بافی، طرح قالی روی کاغذهای شطرنجی مخصوص کشیده می‌شود و بافنده از روی نقشه قالی می‌بافد، به همین دلیل قالی ایران و کشورهای مشابه قابلیت بافت طرح‌ها و نقش‌های بسیار ریزدار است اروپاییان طرح قالی را به‌صورت خطوط محیطی روی تار قالی می‌کشند و از روی نقاشی طرح مورد نظر را با نخ‌های رنگی می‌بافند، در این تولیدات الیاف به نسبت قطور است و تراکم تار کشی زیاد نیست. بنابراین قالی درشت بافت اغلب با طرح ها و نقش‌های درشت‌تر است .

تاثیر فرش ایرانی در اروپا
مشاور ریاست پژوهشگاه و رییس ایکوم ایران دیگر سخنران این نشست بود که با اشاره به فراز و نشیب‌هایی که موزه فرش ایران به‌عنوان موزه‌ای مهم در حوزه هنرهای ملی ایران طی کرده است، فرش را مهمترین صنعت غیرنفتی ایران دانست و گفت: وضعیتی که امروز در موزه فرش می‌بینیم، می‌توانیم به موضوع توجه به فرش و ضعیت کلی آن تسری دهیم.
سیداحمد محیط طباطبایی خانواده افسری را از خانواده‌های قدیمی کاشان دانست که در طراحی و بافت فرش‌های قدیمی کاشان شهره هستند، به‌نحوی که این حرفه به‌صورت مورثی بین این خانواده وجود دارد و کلکسیون‌هایی از فرش‌های ایرانی را جمع‌آوری کرده‌اند.
او ادامه داد : این نمایشگاه فرصتی را فراهم کرد تا تأثیر فرش ایرانی در اروپا همزمان با قرن شانزدهم میلادی و ایجاد فرش بافی در دهه عثمانی را شاهد باشیم .

خبرنامه کارایان

ادامه مطلب