قالی بافی در سبزوار

سبزوار

قالی سبزوار

در شهر سبزوار و حومه ی آن با 6000 بافنده ی شاغل در آن فرش هایی در الگوی طرح های افشان و نقشه ها و بناهای تاریخی مانند نقش داخلی گنبد شیخ لطف الله (اصفهان) با روش های بافت مشهد بافته می شود.
بافنده های این شهر بر خلاف عادت همیشگی همکاران مشهدی خود رغبت چندانی به مصرف رنگ های قرمز نشان نمی دهند و رنگ های مورد نظر خود را بیشتر در زمینه های بژ ، نارنجی روشن ، سبز و فیروزه ای انتخاب می کنند.
در نیشابور نیز مانند سبزوار نقش هایی مطابق الگوهای بافت و نقشه های متداول در خراسان فرش های نسبتا مرغوبی بافته می شود.
بافنده های طبس این روزها که طرح ها و بافت های نایین مقبولیت عام یافته اند با استفاده از این طرح ها فرش بافی خود را به طور قابل توجهی رونق داده و تقلیدی از فرش های این شهر را در کیفیتی نازل تر و در سطحی بسیار انبوه به بازار می فرستند.


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه217

ادامه مطلب

قالی بافی در درخش

درخش

قالی درخش

یکی از بهترین و اصیل ترین فرش های خراسان در دُرُخش واقع در نواحی جنوبی این استان بافته می شود. تولید اندک آن ، چه در گذشته و چه در حال حاضر ، در بازارهای داخل و خارج هواخواهان زیادی داشته است.
برخی از فرش های قدیمی درخش با نقشه های اصیل و با شکوه ، آن چنان که در بافت های کردستان دیده ایم ، با نقش بته های سرتاسری بافته شده اند.
این بُتّه های دوقلو ، که در جرگه ی نقاشان نقش قالی به نام بُتّه ی مادر بچه شهرت دارند ، در ردیف های موازی تمامی سطح فرش را پوشانیده اند. همین بُتّه ها به صورت دانه های تسبیح و کنار هم چهار گوشه ی قالی را دور زده و حاشیه را می سازند. در این قبیل فرش ها اصولا بین حاشیه و زمینه از نظر شکل و رنگ اختلاف چندانی وجود ندارد و فرش به صورت یک تکه پارچه ی ترمه ای به نظر می رسد. رنگ های مسلط در فرش های دُرُخش ، قرمز ، سرمه ای و سبز مغز پسته ای روشن و نارنجی است.


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه216

ادامه مطلب

قالی بافی در مود

مود

قالی مود

در جنوب بیرجند در بخش مود فرش هایی با گره فارسی در روی تار و پود پنبه ای در همه ی اندازه ها ، از پادری گرفته تا ذرع و نیم و دو ذرعی و مربع های کوچک و بزرگ و شبه چهارگوش هایی به اندازه های 5/2 * 2 و همچنین فرش های بزرگ تر ، بافته می شوند.
بافنده های خوش سلیقه ی این محل با به کار بردن کمی ابریشم سفید و یا فیروزه ای در پیرامون نقش های طرح به فرش های خود حالت برجسته و خوش آیندی می دهند. طرح دلخواه آنان نیز ماهی درهم و یا هراتی است که مکرر بر روی فرش های خود می آورند.
بافنده های مود و همچنین بیرجند در بسیاری از مواقع فرش های خود را مزین به ترنج مدور شانزده گوشه ای می کنند و بدین گونه طرح فرش را از حالت یکنواختی که از تکرار نقش ماهی به وجود آمده ، بیرون می آورند. از دیگر طرح های مورد علاقه ی بافنده های این ناحیه طرح خشتی بختیاری است. رنگرزان این ناحیه رغبت زیادی به کاربرد رنگ های سفید عاجی ، قرمز سوخته ، آبی روشن ، سرمه ای ، خردلی و قهوه ای دارند.


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه215

ادامه مطلب

قالیبافی در مشکین شهر

مشکین شهر

فرش مشکین شهر

قالیهای مشکین شهر که عموما بشکل قالیچه های کناره ای یافت می شوند،در طرح و نقش همانند قالی های قفقازی هستند.
ابعاد: اغلب قالی های کناره ای و بیش از هشت متر مربع می باشند.
رنگها: اغلب برنگ های قهوه ای روشن تا تیره،همچنین آبی با خطوط تزئینی قرمز،سبز و آبی روشن و سفید.
نقشها: طرحهای چند ضلعی و مرکب.مدالیونهایی بشکل چند ضلعی لوزی با محیطی کنگره ای با نقشهای ساده و ابتدایی حواشی این قالیهای رنگارنگ شامل نقوش استلیزه انسانی و حیوانی می باشند.
ترکیب: تار و پود قالی ها از جنس کتان یا پشم هستند.
گره: بافت فشرده، گره ترکی و نسبتا درشت به تعداد 1000 گره در هر دسی متر مربع.
کرک: محکم و بلند. از پشم مات می باشند.(براق نیستند).
کیفیت: قطعات بزرگ و نه چندان چشمگیر برنگهای زنده و طبیعی و دارای نقشی نسبتا تیره می باشند.قالیهای قدیمی و آنتیک این ناحیه گاه بسیار زیبا و در میان قالیهای قفقازی کمیاب و نادر هستند.


کتاب منبع:قالیها و قالیچه های شهری و روستایی ایران/اریک اشنبرنر/یساولی1384/صفحه 147

ادامه مطلب

قالی دستباف بلوچ

بلوچ

قالی بلوچ

قالیچه های بلوچ پس از شرکت در نمایشگاههای تخصصی و تعیین کیفیت توسط باستان شناسان و متخصصین قالی پس از سالها تنزل،امروزه کسب شهرت و اعتبار فراوانی نموده است.اگر چه پر واضح است بخش عظیمی از قالیچه های بلوچ را می توان به دیگر اقوام ساکن در این مرکز بافندگی نسبت داد،ولی کوشش برای ارائه یک طبقه بندی قطعی خارج از حوزه و محدوده این کتاب است.
لازم به تاکید است که همه قالیهای بلوچ را نباید به ناحیه خراسان منسوب کرد.تعدادی از اقوام بلوچ که ساکن افغانستان هستند از سالها پیش به بافت قالی پرداخته اند و عنوان بلوچستان که در هنگام خرید و فروش به غلط بر روی این قالیها نهاده شده،تنها در مورد بخشی از قالی های پرز کوتاه و مسطح و تعداد کم از قالیچه های پرزدار صدق می کند.
اکثر طوایف بلوچی مسلمان سنّی هستند و به شیوه فارسی قدیم صحبت می کنند،هر چند که باستان شناسان این طایفه را به اقوام ترک ناحیه نسبت می دهند.
اگر چه عشایر بلوچ از قرن 18 در خراسان مستقر شده اند،ما کماکان اطلاعات ناچیزی در مورد تاریخ قدیم و نژاد آنها در دست داریم.بعبارتی زبنظر می آید که بسیاری از طوایف بلوچی تا اوخر قرن 19 قالی پزدار نمی بافته اند و اعتقاد بر اینست که برخی از آنها از ترکمنهای این ناحیه هنر هنر قالی بافی را آموخته اند.با این حال، هر چند که بسیاری از طرحهای قالیچه های بلوچی از نقشهای ترکمنی گرفته شده اند،بقیه ترکیب و نقشی اصیل از دیگر طرحهای قالی ایران دارند.
رنگهای مصنوعی کمی دیرتر در میان طوایف بکار گرفته شدند و امروزه بسیاری قالیچه ها کماکان با رنگهای طبیعی بافته می شوند.در نتیجه قدمت برخی از بافته های بلوچی را بدون معلومات تخصصی بدشواری می توان تشخیص داد.
قالیچه ها توسط زنان طایفه در کارگاههای ابتدائی و روستائیان مستقر در حومه مشهد بافته می شود،که عبارتند از تربت جام،تربت حیدریه و خواف. تولیدات خواف شامل قالیهایی در اندازه بزرگ و کیفیت عالی هستند که با نام مشهد –بلوچ یا کودانی وارد بازار می گردند. بسیاری از آنها توسط قبایل بزرگی چون بایزدیدی،بهلولی و تیموری تهیه شده اند.


منبع:قالیها و قالیچه های شهری و روستایی ایران/اریک اشنبرنر/یساولی1384/صفحه 15

ادامه مطلب

قالی نیریز

نیریز

قالی نیریز

نیریز در شرق شیراز و در کنار دریاچه بختگان در استان فارس واقع شده و هم مرکز قالی بافی و هم بازار فروش قالیچه های افشاری است.این ناحیه قالی هایی با کیفیت گوناگون تولید می کند.
ابعاد: اکثر قالیچه های نیریز در اندازه 20/2 × 50/1 متر است و گاه قالیهایی به ابعاد 6 متر مربع نیز بافته می شود.
رنگها: قالیچه های رنگ آمیزی زنده ای دارند.با این وجود تیرگی رنگها از ویژگیهای خاص قالیچه های افشاری است.
نقشها: طرحها نیز همانند نقش قالیچه های افشاری هستند. از بوته های تزئینی متنوع بشکل تک یا تکراری استفاده زیادی می شود.قالیهای جدیدتر گهگاه کیفیتی نامرغوب دارند.
ساختار: تار و پود از کتان هستند.
گره: قالیچه ها با گره فارسی بافته می شود. تعداد گره بسته به درشتی یا ظرافت بافت بین 1500- 1000 گره است.
پرز:بسته به کیفیت پشم،پرز قالیچه های را نیمه بلند می چینند.
کیفیت: قالیهای نسبتا خوب در کیفیتهای گوناگون.قطعات قدیمی و آنتیک در فرش فروشیهای لوکس یافت می شوند. این قالیچه ها در شمار تولیدات ممتاز اقوام عشایری هستند.


منبع:قالیها و قالیچه های شهری و روستایی ایران/اریک اشنبرنر/یساولی1384/صفحه 19

ادامه مطلب

قالی بختیاری

بختیاری

فرش دست باف بختیاری


مرکز قالی بافی بختیاری در جنوب شرقی اصفهان، شهرکرد، واقع است. امروزه قالی های این منطقه در منطقه زاگرس (چهارمحال) تهیه میشوند و قالیچه هائی با کیفیت پائینتر بنام محل بافتشان تحت عنوان بی بی باف،سامان و حوری معروفند.
ابعاد: قالی های مختلف بزرگتر از 50/1 × 20/2 متر تولید می شوند. گاه کناره های باریک قالی هائی در اندازه معمول اطاق در ابعاد 5×4 ذر کارگاهها تهیه می شوند.
رنگها: در این منطقه قالی هائی با رنگهای بسیار متنوع بافته می شود. رنگهای اصلی آن شامل سفید و شیری،قرمز و قهوه ای گوناگون، سبز و زرد است، امّا از آبی بندرت استفاده می شود.
قطعات قدیمی و بی بی باف عمدتا دارای رنگهای متنوع و هماهنگی هستند.
نقشها: از میان بهترین قالیها، قالیهای باغی با طرح گل و پیچک می باشند.در قالیهای دیگر زمینه با طرحهای مشبک و خانه خانه که درون آنها با گل تزئین شده،عنوان بهترین قالی ها را دارند.
ترکیب: تار و پود از جنس کتان هستند.
گره: گره ترکی با ضخامت گوناگون، که بسیار درشت (حوری) تا متوسط ظریف ( بی بی باف،چاله شتر و سامان) از 500 تا 1500 گره در هر دسی متر مربع مورد استفاده است.
پرز: حتی اگر با پشم گوسفندان بافنده بافته شود،دارای کیفیت گوناگون است و برنگهای کدر تا بسیار براق مورد استفاده است. کرکها متوسط بلند چیده می شوند.
کیفیت: قالی های این بخش در کیفیت و بها تنوع بسیار دارند.
قالی های حوری عمدتا کیفیت پائینتر نسبت به قالیهای نقش بی بی باف چاله شتر،سامان دارند. قالیچه های قدیمی و آنتیک بختیاری بسیار مطلوب و در مجموعه کلکسیونرها کمتر دیده می شوند. قالی های عشایری در این میان بخاطر ملاحتشان نسبت به دیگر تولیدات متمایزند.


منبع:قالیها و قالیچه های شهری و روستایی ایران/اریک اشنبرنر/یساولی1384/صفحه 48

ادامه مطلب

قالی بافی در یزد

یزد

فرش یزد

همانطور که مشهد و قم از شهرهای متعلق به مسلمانان شیعه ایران هستند، یزد نیز جایگاه پیروان مذهب سه هزار ساله زرتشت می باشد.
یزد که نام پیشین آن «کاتا» بوده، در حاشیه جنوبی دشت کویر واقع شده و امروزه شهری با 000/70 سکنه است.قلعه های خاموش،محلی که برسم زرتشتیان، آراگاه مردگانی که طعمه لاشخورها می شدند.بوده، امروزه از شناخته شده ترین علائم بازار یزد محسوب میگردد.
مساجد،بازار چه و تیمچه های این شهر عماراتی دیدنی می باشند. پارچه های زربفت و ابریشمی از سالیان پیش در یزد تولید شده اند و صنعت نساجی با حدود 7000 کارگاه شهری از راههای اصلی در آمد این شهرند.
ابعاد: معمولا قالی هایی در ابعاد معمول (اتاق) تا 4×3 متر تولید میگردد.
رنگها: رنگهای زمینه عبارتند از: آبی لطیف یا قرمز تیره مایل به بنفش، از سفید، آبی روشن و صورتی برای ایجاد تضاد استفاده می کنند.رنگ آمیزی کلی قالی هر چند اندکی تیره بنظر می آید امّا از هماهنگی خوبی برخوردار است.
نقشها: نقش گلها و قرار گیری آنها با تزئینی هندسی و بصورت مکرر و نقش ترنج و طرحهای باغی متداولند.
ساختار: تار از کتان و پود از کتان یا پشم می باشد.
گره: بافت تقریبا ظریف تا بسیار ظریف،که در هر دسی متر مربع از 3000 تا 1500 گره دارد متداول است.
پرز:کیفیت پشم متفاوت و گوناگون است و معمولا نیمه بلند چیده می شود.برخی قالی های پرز نخی مصارف خانگی دارند.
کیفیت: در قالیهای نه چندان مرغوب از پشم براق و کمی نرم و کم دوام استفاده می شود.
قالی های گرانبهای یزد از پشم مرغوب همدان بافته می شوند.


منبع:قالیها و قالیچه های شهری و روستایی ایران/اریک اشنبرنر/یساولی1384/صفحه 51

ادامه مطلب