فرش بافی یا قالی استان اصفهان
استان اصفهان
کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 38و 39 و40
اصفهان یکی از کانون های قالی بافی ایران است که به طرح های اصیل فرش ایران پرداخته و در نقشه فرش آن، دخل و تصرف کمتری به عمل آمده است. در اصفهان، قالی بافی در زمان شاه عباس رواج یافت. در اصفهان، بافت فرش باگره فارسی است و قالی های نفیس، با رج شمار بالا و همراه با رنگ های نخودی در متن، و آجری در حاشیه است و به نقش ترنج های آبی سیر یا قرمز آجری بافته می شود. در این شهر، استادان برجسته ای وجود دارند که فرش های بسیار ممتازی بافته اند. در هنرستان عالی اصفهان، قالیچه های بسیار نفیسی تاکنون بافته شده است.
نجف آباد از مراکز بافت حوزه اصفهان است. بافته های این شهر به بافت های اصفهان شبیه است با این تفاوت که بافت نازل تر و رنگ های تیره تر از قالی های اصفهان دارند.
فریدن و سیمیرم بافت قالیچه های ارمنی باف از جمله تولیدات این مرکز است که در مناطق مسیحی نشین فریدن و سیمیرم رواج دارد.
کاشان گرچه شهرت کاشان مربوط به گلابتون و انواع زری و مخمل و پارچه های ابریشمی است ولی این مرکز از کانون های مشهور قالی بافی ایران هم است. قالی بافی در کاشان، آران، قمصر، نطنز و جوشقان گستردگی زیادی دارد که تا اصفهان ادامه می یابد. قالی کاشان از نظر بافت، دو پوده و با گره فارسی است که اکثرا، با رجشمار چهل، بافته می شود. در کاشان، به تعداد گره های قالی، اصطلاح (رَگ)، به کار می رود. رگ تعداد گره هایی است که در ۲۶ سانتیمتر بافت، زده می شود. چنانچه بخواهیم رگ را به رج تبدیل کنیم، کافی است که هر عددی را که بر حسب رگ نوشته می شود بر عدد ۴ تقسیم کنیم. دلیل این کار چنین است که در کاشان و برخی شهرهای اطراف آن، در اندازه گیری، فرش را به جای گره ذرعی، با چارک می سنجند که یک چهارم ذرع است. به عبارت دیگر، یک ذرع مساوی با ۴ چارک است. مرکز قالی بافی کاشان در بافت فرش های ابریشمی تخصص دارد و مثل شهر قم و تبریز، بهترین فرش های ابریشمی در آن جا را بافته است. بیشتر طرح های فرش کاشان، لچک و ترنج، شاه عباسی، واگیره، محرابی، شیخ صفی، درختی، گلدانی، دورنما و بته ای است. در کاشان، رنگرزخانه های متعددی دایر است که علاوه بر رنگ های طبیعی، از رنگ های شیمیایی هم استفاده میکنند.
جوشقان با آنکه قالی جوشقان در حوزه کاشان قرار دارد ولی از نظر بافت، با کاشان متفاوت است. بیشتر قالی های جوشقان سه پوده است و درشت باف. طرح قالی های این محل معمولا جنگلی و کشمیری است. رنگ اغلب فرشها صورتی، نارنجی، سبز، آبی و بیدمشکی است.در قالیبافی، جوشقان سابقه طولانی و شهرت زیادی دارد.
آران و بیدگل این دو محل از بخش های کاشان هستند که تولیداتی کلفت دارند با بافتی دو پوده و دارای نقشه هایی با طرح لچک و ترنج.
نطنز بافت قالی های این شهر تقریبا شبیه بافت کاشان است و طرح های کاشان و جوشقان هر دو در این محل بافته می شود.
میمه در میمه سه نوع فرش بافته می شود: خرسک، قالی و پشتی. بیشتر نقشه های مورد استفاده در این محل جوشقانی، جنگلی، کشمیری، شاه عباسی و افشان است.
خسرو آباد نزدیک میمه است و بافته هایی به رنگ گلی و آبی دارد که از بافت های میمه معروف ترند.
نائین بزرگ ترین مشخصه فرش های نائین کمبود تنوع در رنگ هاست و تکیه بر رنگ تقریبا سفید است چنان که گویی کویر در رنگ فرش های نائین اثر گذاشته است. قالی نائین با گره فارسی معمولا به صورت ۶لای یا ۹ لای و یک خفتی و دو خفتی بافته می شود. «لاي» اصطلاح خاصی است که در نائین، به جای رج شمار به کار می رود. قالی ۶ لای و یک خفتی را ریز باف و باکیفیت بالا و قالی ۹لای و دو خفتی را با کیفیت پایین می دانند. قالی نائین خوش بافت است و اکثرا گل ابریشمی است.
نجف آباد از مراکز بافت حوزه اصفهان است. بافته های این شهر به بافت های اصفهان شبیه است با این تفاوت که بافت نازل تر و رنگ های تیره تر از قالی های اصفهان دارند.
فریدن و سیمیرم بافت قالیچه های ارمنی باف از جمله تولیدات این مرکز است که در مناطق مسیحی نشین فریدن و سیمیرم رواج دارد.
کاشان گرچه شهرت کاشان مربوط به گلابتون و انواع زری و مخمل و پارچه های ابریشمی است ولی این مرکز از کانون های مشهور قالی بافی ایران هم است. قالی بافی در کاشان، آران، قمصر، نطنز و جوشقان گستردگی زیادی دارد که تا اصفهان ادامه می یابد. قالی کاشان از نظر بافت، دو پوده و با گره فارسی است که اکثرا، با رجشمار چهل، بافته می شود. در کاشان، به تعداد گره های قالی، اصطلاح (رَگ)، به کار می رود. رگ تعداد گره هایی است که در ۲۶ سانتیمتر بافت، زده می شود. چنانچه بخواهیم رگ را به رج تبدیل کنیم، کافی است که هر عددی را که بر حسب رگ نوشته می شود بر عدد ۴ تقسیم کنیم. دلیل این کار چنین است که در کاشان و برخی شهرهای اطراف آن، در اندازه گیری، فرش را به جای گره ذرعی، با چارک می سنجند که یک چهارم ذرع است. به عبارت دیگر، یک ذرع مساوی با ۴ چارک است. مرکز قالی بافی کاشان در بافت فرش های ابریشمی تخصص دارد و مثل شهر قم و تبریز، بهترین فرش های ابریشمی در آن جا را بافته است. بیشتر طرح های فرش کاشان، لچک و ترنج، شاه عباسی، واگیره، محرابی، شیخ صفی، درختی، گلدانی، دورنما و بته ای است. در کاشان، رنگرزخانه های متعددی دایر است که علاوه بر رنگ های طبیعی، از رنگ های شیمیایی هم استفاده میکنند.
جوشقان با آنکه قالی جوشقان در حوزه کاشان قرار دارد ولی از نظر بافت، با کاشان متفاوت است. بیشتر قالی های جوشقان سه پوده است و درشت باف. طرح قالی های این محل معمولا جنگلی و کشمیری است. رنگ اغلب فرشها صورتی، نارنجی، سبز، آبی و بیدمشکی است.در قالیبافی، جوشقان سابقه طولانی و شهرت زیادی دارد.
آران و بیدگل این دو محل از بخش های کاشان هستند که تولیداتی کلفت دارند با بافتی دو پوده و دارای نقشه هایی با طرح لچک و ترنج.
نطنز بافت قالی های این شهر تقریبا شبیه بافت کاشان است و طرح های کاشان و جوشقان هر دو در این محل بافته می شود.
میمه در میمه سه نوع فرش بافته می شود: خرسک، قالی و پشتی. بیشتر نقشه های مورد استفاده در این محل جوشقانی، جنگلی، کشمیری، شاه عباسی و افشان است.
خسرو آباد نزدیک میمه است و بافته هایی به رنگ گلی و آبی دارد که از بافت های میمه معروف ترند.
نائین بزرگ ترین مشخصه فرش های نائین کمبود تنوع در رنگ هاست و تکیه بر رنگ تقریبا سفید است چنان که گویی کویر در رنگ فرش های نائین اثر گذاشته است. قالی نائین با گره فارسی معمولا به صورت ۶لای یا ۹ لای و یک خفتی و دو خفتی بافته می شود. «لاي» اصطلاح خاصی است که در نائین، به جای رج شمار به کار می رود. قالی ۶ لای و یک خفتی را ریز باف و باکیفیت بالا و قالی ۹لای و دو خفتی را با کیفیت پایین می دانند. قالی نائین خوش بافت است و اکثرا گل ابریشمی است.
کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 38و 39 و40
