در این طرح، نقش اصلی، گلدانهایی است در اندازه های گوناگون که گلهای فراوان بزرگ یا کوچک دارد. گاه انبوه گلهایی که سراسر فرش را می پوشاند از یک گلدان سر به در می آورد و گاه چند گلدان کوچک دیده می شود که قرینه هم و یا به دنبال هم ردیف شده و گلهای خود را در سراسر متن فرش گسترده است. ابتکار «طرح گلدانی» مربوط به زمان «شاه عباس» است. در طرح «گلدان» اگر فرش را به چهار بخش کنیم نقشه بخشها با هم یکی نیستندد ولی در فرشهایی با طرحهای دیگر، نگاره های هر بخش کم و بیش با هم یکی هستند. از قالیهای گلدانی زمان «صفوی» بیش از پنجاه تخته در موزه ها و مجموعه های خصوصی به یادگار مانده است که گرانبهاترین آنها در موزه های «برلن» و «لندن» است اندازه فرش گلدانی موزه «برلن» 40/5×30/2 و رنگ متن آن آبی و رنگ حاشیه آن سرخ و نقش آن درشت تر از نقش قالی «موزه لندن» است. فرش موزه ویکتوریا و آلبرت» لندن به اندازه 19/5×30/3 است با رنگ گلی در زمینه و ریز بافت تر و زیباتر از قالی «موزه برلن» و نقش آن نیز ریز تر است. در حاشیه هر دو قالی، نقش زیبا دیده نمی شود. نقشه بندی گلدانی، طرحهای دیگری هم دارد که پایه همه آنها، همان نگاره های گلدانی است اما با دگرگونیها و نو آوریهایی در هر کدام که هر یک از این طرحها،اسمی ویژه دارد.

اساس این طرح، نگارههای « درختی» است: شاخه و برگهایی که همانندی زیاد به طبیعت دارد به اضافه منظر شکار: نقش پرندگان و حیوانهایی شکاری در حال گریز و شکارچی پیاده یا سوار با تیر و کمان و با زبر دگیاه سر به در آورده است و کوشکی که احتمالا در گوشه ای دیده می شود.
نقش شکار در ایران پیش از اسلام نیز رواج داشته است. در«طاق بستان» بدنه های سراسر دیوار برای نمایش شکار حجاری شده است. نقش شکار، در طرح های مینیاتوری نیز فراوان آمده است و در کارهای سفالینه «ری» مربوط به زمان «تیموریان»، نقشهایی از مجالس شکار و یا چوگان نیز دیده می شود.
نقش منظره شکار در قالی،به احتمالی ذر زمان «شاه تهماسب صفوی» آغاز شد و بافندگان تحت تاثیر نقشهای شکار در مینیاتورها به بافت این گونه قالیها پرداختند که در اروپا از آن به نام «شکاری» یاد می کنند. نقشهای شکار در زمان «شاه عباس»، پیچیده تر شد و نگارههای آن هر چه بیشتر، «تجریدی» (استیلیزه) شد.
از قالیهای تاریخی شکارگاه یکی در «موزه پولدی پزولی» است که اندازه آن 90/6×60/3 متر است با رنگ آبی سیر در زمینه. نقش مرکزی فرش لچک ترنجی است سرخ رنگ با شاخه و برگ و شکوفه و گل. در وسط ترنج آمده است:
«شد از سعی غیاث الدین جامی* بدین خوبی تمام این کار نامی -929» و نقش حاشیه آن اسلیمی های پخن دوگانه است با شاخه های پرگل و سوارانی که از پی شکار می تازند. در تنه فرش نیز چند بیت شعر است که برخی اصطلاحات قالیبافی را می توان در آن دید: « این نه فرش است گل نسرین است... نقش زنجیره او کرده عیان*جدول آب به هر گوشه روان.برگ اسلیمی او در دیده* زلف حوری است به هم پیچیده، هست هر برگ ختایی به نظر* سربسر کاله سیراب دگر...تارش از رشته جان بافته اند* بهردارای جهان بافته اند». قالی دیگری در «موزه هنر و صنعت» وین است با رنگ چهره ای مایل به عنابی در زمینه لاکی سیر در حاشیه. این قالی ابریشمی که تار و پود و پرز آن از ابریشم است و بخشهایی از نقش آن نیز با نخ نقره ای بافته شده است. به عقیده برخی از کارشناسان، سر آمد همه قالیهای جهان است.
در هر اینچ (54/2 سانتیمتر مربع) آن 27×29 گره به کار رفته است و به این دلیل ریز باف ترین فرشی است که از دوره «صفوی» به جا مانده است. نقش مرکزی فرش ترنجی است هشت گوشه و سبز رنگ با نقشهای اژدها، مرغ آتشخوار و در وسط و در هر گوشه فرش، یک چهارم ترنج، و شکارچیان سوار در حال حمله به گروهی از حیوانات. در حاشیه که رنگ آن سرخ ارغوانی است، ریفی از آدمهای بالدار در زمینه ای با نقش پرندگان و گل و نگارههای مارپیچ دیده می شوند که همچون فرشتگان می نمایند و ظرف میوه به سوی هم گرفته اند. کارشناسان تنها عیب این قالی را رنگ عنابی روشن متن آن می دانند که احتمالا به هنگام بافت سیرتر و زیباتر بوده است.

از طرحهای اصلی در سلسله طرحهای سنتی فرش ایران که در زمان «شاه عباس» تهیه شد و به همین علت «شاه عباسی» نامیده می شود.
این طرح در اساس از لچک و ترنج و ترکیب گل و بته های معروف به شاه عباسی و شاخه و برگ و گاهی نگارههای اسلیمی و ختایی تشکیل شده است و بر روی نقش ترنج، تکیه فراوان می شود. از قالیهایی که از زمان «صفویه» به جا مانده است گونه ای به اسم شاه عباسی یا طرح اصفهان معروف است. در طرح این قالیها از خطهای موازی که سراسر فرش را فرا گرفته است نگارههای گل و برگ روییده است. در برخی از این قالیها، گلدانی نقش شده است که از آن شاخه و برگ بیرون آمده است. دگرگونیهایی که در اینجا و آنجای طرح شاه عباسی، نقشه های تازه ای به وجود آورده است که از آن به عنوان طرحهای فرعی شاه عباسی یاد می کنند.

طرحی با بهره گیری از نگارههای نقشه « درختی جنگلی»، ترکیبی از نگارهای بید مجنون، سرو، تبریزی و درختهای میوه که در آن، درختهای پر از شکوفه و میوه، به صورت شکسته نقش شده است و متن را می پوشاند. این طرح زمانی در شمال غرب ایران مانند بیجار، همدان، اراک و ملایر رواج داشت و چون برای قالیهای متوسط درشت بافت مناسب است در کانونهایی مانند کرمان، اصفهان، کاشان، قم و مشهد که به طور معمول، فرش «مرغوب» می بافند، ناشناخته است.

گونه ای قالی پر جلوه که در زمان «صفویه» با پشم بسیار نازک و ابریشم و ابریشم سیمین و زرین و با رنگهای کم ایه به اصطلاح «باب اروپا» بافته می شد که چون کشور لهستان از نخستین مشتریهای خرید آن بود به نام قالی لهستانی معروف شد. در این قالیها که نقش گل و برگ تیره رنگ دارد به طرافت و جلوه، بیش از دوام آن توجه شده است چند فرش لهستانی که باقی مانده است سالم نیست زیرا کرکشان از میان رفته و رنگشان پریده است. رشته های نقره ای، سیاه و طلای رشته های مطلای آنها پاک شده است.
یک قطعه از این گونه فرش با نقش درخت سرو و گل و بوته در «مقبره شاه عباس دوم» در قم بود. در این فرش اسم بافنده: «نعمت الله جوشقانی» و تاریخ بافت (1082 هـ.ق، 1671 م) ذکر شده است.

گونه ای نقشه بندی براساس چند پهلوها با تقش یکسان و موازی با هم که در آن نقش سه ترنج و چهار نیم ترنج و یا، سه ترنج، در درازای قالی می آید.
افزون بر آن، بر زمینه فرش نگارههایی سه گوشی و چهار گوش قرینه با هم نقش می شود.همچنین تزیین حاشیه پهن با نقشهای هندسی و حاشیه باریک با گلها و خطهای ختائی.گاهی نیز متن قالی، پر شده از چند پهلوهاست بی آنکه نقش ویژه ای به جای ترنج با لچک بیاید. و یا لچکها، همچون طره، متن را در بر می گیرد. به این طرح، اقتباسی قفقاز می گویند. در صورتی که طرح براساس سه ترنج و چهار نیم ترنج در درازای فرش باشد، طرح سه ترنج قفقاز، اقتباسی قفقاز سه ترنج و سه ترنج اقتباسی نامیده می شود. در بیشتر کانونهای بافندگی آذربایجان بویژه در "ارباران" حاشیه فرشهای طرح قفقاز را با گردش اسلیمیها و باریکه ای از دایره های ریز به هم پیوسته تزیین می کنند. یعنی ترکیبی از نگاره های شاه عباسی و نقشهای هندسی.

آنچه واضح است سرنوشت نافرجام تلفیق هنر و صنعت در قالی کرمان طی چند سال اخیر است و آنچه که روشن تر، موفقیت نسبی اجرای طرح های احیاگر این صنعت پرسود و البته پراقبال توسط مسئولان این دیار است.
اجرای طرح های مختلف از جمله راه اندازی کارگاه فرش بافی عتبات عالیات برای بافت 50 هزار متر مربع فرش با همت و ابتکار استاندار کرمان، سرنوشت و اقتصاد 70 هزار بافنده فرش این استان را تغییر داد و موجب شد دوباره صدای پاکی هایی که بر تار و پود قالی کرمان نواخته می شود از کارگاه های فرش بافی کرمان به گوش برسد.
حالا با تلاش مسئولان استان، ابرهای تیره از آسمان خوش نقش و نگار فرش کرمان کنار رفته به طوری که سالانه 250 هزار متر مربع فرش دستباف در کرمان تولید می شود.
شهرستان های راور، رفسنجان، کرمان، سیرجان، زرند، و بخش های گلباف و شهداد با فعالیت چهار تشکل خصوصی و با وجود 70 کارگاه متمرکز قالیبافی سهم بسزایی در تولید این صنایع دستی ارزشمند در این استان دارند.
فعالیت اتحادیه فروشندگان فرش دستباف کرمان نیز مزیتی است که به صادرات و فروش داخلی این کالای ارزشمند کمک می کند.
در کیفیت بی مثال فرش کرمان همین بس که کمتر کسی ضرب المثل تشبیه افراد زیبا و جوان با سن زیاد را به قالی کرمان، نشنیده نباشد و این خود دلالت بر کیفیت و مرغوبیت و البته بازارپسندی این محصول دارد.
برگزاری 208 دوره رایگان طی چند سال اخیر برای 9 هزار نفر از قالیبافان کرمان نیز نقش بسزایی در افزایش کیفیت قالی کرمان همچون گذشته داشته است.
فروش قالی مرغوب 500 ساله کرمان، سال گذشته در حراج نیویورک با قیمت 33 میلیون دلار به عنوان گران ترین فرش تاریخ و همچنین فروش چهار قالی تاریخی دیگر این استان در حراج های معروف دنیا از جمله حراج لندن نیز ابهت خدشه دار شده فرش کرمان را تا حدودی احیا و این صنعت و هنر را پس از سالها رکود به دنیا معرفی کرد.
ثبت جهانی فرش کرمان در سوم دی سال گذشته در سازمان مالکیت معنوی یا وایکو نیز وزنه ای دیگر برای تعادل و ثبات پایه های این صنعت در بازار جهانی بود.
و اما در این بین مسئولان باید برای رفع مشکلات بر سر راه صادرات فرش از گمرک های کرمان چاره ای بیندیشند.
سال گذشته صادرات فرش کرمان از گمرک ها و فرودگاه های تهران و گمرک های شیراز، بوشهر و اصفهان 60 میلیون دلار بوده که رقم قابل توجهی است.
این در حالی است که هنوز فرش کرمان به دلیل مشکلاتی چون حجم کم صادرات، بعد مسافت و غیره از گمرک های کرمان صادر نشده است.
واحد شدن مدیریت بخش دولتی و شناسایی 52 هزار هنرمند فرش دستباف و صدور 50 هزار کارت فرش بافی از دیگر دلایل خروج نسبی فرش کرمان از رکود است.
و اما خوب است بدانیم با وجود 40 هزار هنرمند فرش باف واجد شرایط بیمه در کرمان اکنون تنها 18 هزار از این افراد بیمه شده اند و البته بیمه شدن این افراد می تواند ثبات و بقای فرش کرمان را در بازار صادرات جهانی تاییدی دیگر باشد.
البته تامین مواد اولیه درجه یک، گرانی مواد اولیه، رکود حاکم بر بازار داخلی و بافت قطع سه در یک قالی در این استان که بازار داخلی را راضی نمی کند خود مشکلاتی است که می طلبد مورد واکاوی و اصلاح مسئولان متولی این بخش قرار گیرد.
اندک بودن درآمد قالیبافان نیز دیگر مشکلی است که چونان سد جلوی هنرمندان و صنعتگران این عرصه ایستاده است .

حمید کارگر گفت:: طبق آخرین امار گمرک در ٧ماهه نخست امسال بیش از ١٦٧میلیون دلار فرش دست بافت صادر شده که از لحاظ ارزش ١٧درصد و از نظر وزنی 11 درصد رشد داشته است.

رئیس مرکز ملی فرش ایران با بیان این که ایران در حوزه فرش دو دسته بازار را در اختیار دارد گفت: اولین بازار بازارهای سنتی فرش دستبافت است که با برند فرش ایرانی به خوبی آشنا هستند. کشورهایی مانند آمریکا، آلمان و ایتالیا از فرش به عنوان یک کفپوش و عنصری از زندگی خود استفاده می‌کنند و به عنوان بازارهای آشنا با فرش ایرانی هستند.

رییس مرکز ملی فرش ایران افزود: بخش دوم بازارها مربوط به بازارهای جدید که فرش دستبافت درزندگی آن‌ها نبوده و یا از فرش‌های رقبای ایران استقاده می‌کردند و خیلی با برند فرش ایرانی آشنا نیستند.
کارگر در ارتباط با بهبود وضعیت صادرات فرش دستبافت ایرانی افزود: فرش‌های ایرانی نیازمند حفظ بازارهای سنتی و تلاش برای حضور پر رنگ در بازارهای جدید است.

وی گفت: مرکز ملی فرش ایران با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت هر دو اتفاق را دنبال خواهد کرد و با استفاده از ابزارهای مؤثر مانند اعزام هیات های تجاری، برگزاری نمایشگاه‌های بین المللی و فرایند تبلیغات برای حفظ بازارهای قدیم و برای حضور و نفوذ در بازارهای جدید نیز تلاش کرد.