هنر و صنعت قالیبافی در تفرش

تفرش [tafres]

از شهرستانهای استان مرکزی و از جمله کانونهای قالیبافی آن که در آنجا قالیچه هایی با رنگهای روشن مانند نخودی،قرمز روشن و آبی روشن بافته می شود که طرح برخی از آنها ترنج و برخی دیگر طرح سرتاسری تشکیل شده از نگاره های پرنده و درخت است.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 281

ادامه مطلب

هنر و صنعت قالیبافی در ساوه

ساوه[save]

از شهرستانهای استان مرکزی است و «نوبران» ،«زرند» و «خرقان» از جمله بخشهای آن به شمار می آید. در ناحیه ساوه شماری از روستاها را می توان یافت که هر چند تای آن در کنار هم قرار دارد. بیشترین روستاها را در پیرامون «نوبران» می توان دید که از جمله کانونهای قالیبافی این منطقه است. نقشه های رایج در ساوه از جمله عبارت است از:«بیگدلی مزلقانی» و «آقچه قلیه ای» و قالیی با طرح معروف به «برقی» یا «برق» که در دهکده «کردار» واقع در نزدیک «نوبران» بافته می شود. در نواحی عشایر نشین ساوه هم قالیبافی وجود دارد. براساس نمونه گیری سال 1346 در منطقه ساوه 6400 زن در قالیبافی کار می کنند.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 280

ادامه مطلب

هنر و صنعت قالیبافی در ساروق

ساروق[saruq]
قالی ساروق

قصبه ای از بخش فراهان (تفرش، از شهرستانهای استان مرکزی) ولی با شهرتی جهانی آن هم برای گونه ای قالی و قالیچه بافت «مغرب فراهان» که به نام قالی ساروق معروف شده است.قالیهای قدیمی ساروق بافت فشرده، پرزی کوتاه و طرحی بر اساس لچک و ترنج بر زمینه نخودی یا آبی سیر داشت که خریداران آن در بازار نیوریورک ایرادهایی به آن داشتند. آنها می خواستند که قالی مورد نظرشان افزون بر بافت محکم، پرز بلند 11-12 میلیمتری داشته باشد تا بتواند دو بار شستشو با مواد قلیایی را تحمل کند. خریداران نیویورک از سوی دیگر به طرح گل و بته علاقه مند بودند به صورتی که همه متن را بگوشاند و رنگ متن نیز 90 درصد، سرخ باشد.

شهرتی جهانی، اسمی تجاری:

برای تامین بازار نیویورک، قالی جدید ساروق با اعمال نظر شخصی به نام «س. تیریاکیان»(Tirakiyan) نماینده محلی شرکت «تا او سهند چیان» (ta u sahandciyan)نیویورک به صورتی که جالب نظر خریداران امریکا باشد در آمد یعنی بافت آن فشرده (گره 90 تا 11× 10 تا 12 در هر 54/2 سانتیمتر)، پرز آن بلند،طرح آن گل و بوته پوشاننده همه متن و رنگ آن 90 درصد سرخ و چون قالی ساروق با این مشخصات و با پشم مرغوب و دستریس نیز بافته می شد در اوایل قرن بیستم بتدریج در نزد بازرگانان فرش ( و تخته های زیادی از این نوع قالی به امریکا صادر شد) رسمی تجارتی شد برای هر گونه فرش اراک که بافتش فشرده بود. در اواسط قرن بیستم، این سبک جدید در سایر نواحی نیز معمول شد یعنی بافتن فرش با متن سرخ، و حواشی به رنگ آبی سیر و پوشش سراسر متن با گلهای افشان که بیشتر آنها مانند هم باشند. اینک قالیهای ساروق در شهرستانهای اراک و «محلات» و بخش فراهان تفرش، «چهار راه»، «کزار»،«خوانسار» و «مهاجران» (پیرامون «محلات») بافته می شود و از جمله ویژگیهای قالی ساروق رنگ تند آن است و بهترین نوع این گونه قالی را در روستای «مهاجران» می بافند.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 281

ادامه مطلب

هنر و صنعت قالیبافی در فراهان

فراهان[farahan]

از بخشهای شهرستان تفرش که از جمله کانونهای مشهور در منطقه قالیبافی اراک است و طرح «ماهی فراهان» آن معروف می باشد.

قالی فراهان

قالی فراهان:
گونه ای قالی که آن را به فشردگی بافت و کوتاهی پرز می شناسند و همچنین با طراحی که اغلب لچک و ترنج بر زمینه نخودی یا آبی سیر است و همین قالی فراهان است که به علت بافت فشرده اش به نام قالی ساروق معروف شد و شهرت جهان به دست آورد ( و ساروق در اوایل قرن بیستم بتدریج در نزد بازرگانان فرش رسمی تجارتی شد برای همه فرشهای منطقه اراک که بافتش فشرده بود).

قالی محال:
گونه ای قالی که در فراهان و « دلاخور» بافته می شود و زمانی 90 درصد آن (وهمچنین قالی «مشک آباد») به کشورهای «اروپایی» صادر می شد. قالی «محال » با اندک تفاوت چیزی است در حد قالی مشک آباد و تفاوت آنها در مواد اولیه به کار رفته در آنهاست که در قالی «محال» به طور معمول بهتر است: تراکم آن بیشتر و پرز آن کلفت تر و پرداخت آن بهتر است با تنوع در طرح و رنگ آمیزی شفاف.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 281

ادامه مطلب

هنر و صنعت قالیبافی در لیلیان

لیلیان [lalayan]

قالی لیلیان

یا «لیلاهان» از کانونهایی بافندگی منطقه اراک. بزرگترین روستا از 7 روستای «ارمن نشین» واقع در دره شمال غربی خمین که قالیبافی در همه این روستاها رواج دارد. قالی « لیلاهان» بافتی فشرده و کرک بلند دارد و یک پوده است با زمینه ای به رنگ قرمز دوغی که طرح آن زیبا نیست. این قالی در «کمره» نیز بافته می شود ولی بافندگان «لیلاهان» آن را چنان پرداخت می کنند که سطح آن مخملی و نرم می شود.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 280

ادامه مطلب

هنر و صنعت قالیبافی در سرابند

سرابند [saraband]
یا « سربند» از شهرستانهای استان مرکزی و مرکز آن «شازند» است.

قالی سرابند:
در سرابند نزدیک 3000 دار و در 30 روستا متمرکز است که نصف آن در سه روستا که قالی معروف سرابندی را می بافند برپاست. طرح این قالی به بته میری معروف است. بافت دارهای بقیه روستاها نامرغوب است. قالی سرابند دو پوده است و با گره ترکی بافته می شود با تار و پودی از نخ پود آن آبی رنگ است.

قالی میر:
در بازارهای فرش مغرب زمین،سرابند بیشتر یادآور طرحی است که در ایران به «بته میری» معروف است. و قالیهای قدیمی و خوش جنس این منطقه نیز به نام قالی میر معروف بوده است با نقشی از بته های ترمه و حاشیه ای با نگاره خطهای موازی و نقش مو وابستگی قالی امروزی سرابند به آنچه که سنت قالی سرابندی در اوایل قرن نوزدهم بوده است بخوبی پیداست. اگر در نگاره های متن د گرگونیهایی دیده می شود در نقش حاشیه ها، ریزه کاریها همان است که بوده است.سنت رنگ آمیزی قالی سرابند در گذشته بهره گیری از رنگهای گیاهی بوده است.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 280

ادامه مطلب

طرح خشتی یا قاب قابی در فرش

طرح خشتی


طرح خشتی در فرش

در صورتی که متن فرش با اشکال هندسی،مربع و لوزی شبکه بندی شده و در داخل هر یک از خانه های این شبکه نقش مایه هایی از قبیل گلدان،بته،شاخه گل درختان گوناگون خاصه سرو وبید،وحوش و پرندگان به صورت مجرد تقسیم شده باشد به گونه ای که هر خانه از نظرشکل و محتوا از خانه مجاور متمایز باشد اصطلاحا طرح را قاب قابی ویا به عبارتی قاب خشتی می نامند. استفاده از این طرح در منطقه بختیاری چنان رایج است که اگر منشا آن را از این ناحیه بدانیم سخنی به گزاف نگفته ایم.
امروزه با تقلید از این طرح در تبریز،قم،بیرجند،قالیچه ها و فذش هایی بزرگ و کوچک به تعداد قابل ملاحظه بافته می شوند.



منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه 82

ادامه مطلب