فرش بافی در قم

قم

فرش دستباف قم

اگر عباباف نایینی قالی پر آوازه ی خود را به هنرمند اصفهانی مدیون است ، در عوض بافنده تک باف قمی این سپاس را مرهون همسایه نام دار و پیشکسوت خود کاشان می باشد که راه و رسم کار را با سخاوت و استادی به او آموخت و به حق این شاگرد تیز هوش نیز با فراست تمام ریزه کاری ها را دریافت و توانست با ارائه فرش های با طرح های جالب و بافت ظریف و رنگ های متعادل مرزهای شهرت را به زودی در نوردیده و به فرش نورسیده ی خود این چنین اعتبار بخشد.
حدود نود سال پیش بود که تجار کاشان دارهای قالی را به آنجا برده و کار را در مقیاسی محدود شروع کردند. هنوز بیست سالی از آن نگذشته بود که که قالی بافی در آن جا با ابعادی تجارتی به صورت پیشرفته و قابل ملاحظه ای ادامه ی یافت.

در شهر مقدس قم قالی بافی آن چنانکه در برخی از مراکز بافندگی مهم ایران چون تبریز معمول است در کارگاه های بزرگ صورت نمی گیرد. بیشتر تک بافی در آن معمول است ولی کم نیستند موسساتی که تولید آنها گرچه در مقیاسی بزرگ نیست ولی ابعاد خانوادگی هم ندارد. مروری بر نام برخی ار آنان ، که بیشتر امضای خود را در حاشیه ی فرش های خود باقی می گذارند ، تا حدودی وسعت و دامنه ی کار و فراوانی بافنده و صاحب کار قمی را به یاد می آورد. برخی از این بافندگان عبارتند از : متوسل ، هاشمیان ، طالبیان ، نعمتی ، طالبی ، رضا قناحی ، ارسلانی ، پریشان ، رهی امانت کار ، محمد جمشیدی ، موسوی ، رجب زاده ، دانشور ، شجاعی ، صادق زاده، انارکیان ، صفوی ، محمدی ، علیایی ، رضایی ، رضوی ، ارمی ، خادم ، رشدی زاده ، صالح . جعفری.

قم یکی از مهمترین مراکز تولید فرش های گل ابریشم و کرکی و تمام ابریشم است و فرش های آن بیشتر در اندازه های ذرع و نیم و دو ذرعی و ابعاد چهار و هفت و دوازده متر مربعی بافته می شود.

تراکم گره در فرش های ریز بافت و ابریشمی آن در بسیاری از موارد به مرز یک میلیون گره در متر مربع نزدیک می شود. فرش آن پرز کوتاه و دو پوده است. پود نازک آن بیشتر در رنگ های خاکستری و آبی و بژ در پشت فرش قابل روئیت است.

بافنده های قمی ترجیح می دهند که دلپذیر ترین طرح های سایر مراکز قالی بافی ایران را که به مرور زمان مطلوب و مقبول طبع همگان شده اند با مختصر تغییراتی ببافند. اگر فرش های آنها با قالیچه ها و قالی های اصفهان و کاشان به لحاظ شباهت نقشه اشتباه شوند ، این اشکال در مورد فرش های بافت تبریز هیچ گاه پیش نخواهد آمد زیرا فرش های تبریز با گره هایی از نوع ترکی بافته می شوند ، در حالی که بافنده های قم گره فارسی و یا گره سنه را در قالی بافی خود به کار می برند. طرح های متداول در قالی بافی قم عبارتند از : بندی خشتی (موزائیکی بختیاری) ، بته ای ، درختی ، شکارگاه ، هندسی جوشقانی ، شاه عباسی لچک و ترنج ، شاه عباسی افشان ، محرمات ، ترنجی کف ساده ، بندی کتیبه ای ، محرابی ، گل فرنگ و ظل السلطانی.

در طرح بته ای که از طرح های مورد علاقه ی بافنده های قمی است ، نقش بته ها مانند فرش های خراسان است. بر عکس فرش های نقش بته ی ناحیه ی سرآبند و مال میر (لرستان) یک سویه است به این صورت که نوک این بته ها که در ردیف های موازی بافته شده اند همگی در یک جهت هستند. در حالی که در فرش های سرآبند جهت نوک بته ها در ردیف های متوالی یک در میان تغییر می کند.

در قم تقلیدی از طرح هندسی جوشقانی را می بافند که با طرح های قدیمی کاشان نیز شباهتی دارند. در این شهر طرح درختی را گاهی در متن محرابی و گاهی نیز بدون نقش محرابی می بافند. مشابه این طرح در اصفهان و کاشان نیز بافته می شود. بافندگان قمی فرش های کف ساده با ترنج بزرگ شش گوشه ای مملو از گل ها و برگ های تیپ هراتی می بافند که مشابه آن در بیرجند نیز بافته می شود. بافندگان قمی فرش های کف ساده با ترنج بزرگ شش گوشه ای مملو از گل ها و برگ های تیپ هراتی می بافند که مشابه آن در بیرجند نیز بافته می شود.



منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران/محمدجواد نصیری/چاپ اول/انتشارات میردشتی/1389/صفحات 189-190

بازگشت


بازدید کننده گرامی ، شما به عضویت سایت در نیامده اید.
پیشنهاد می کنیم در سایت ثبت نام کنید و یا وارد سایت شوید.

نظر دهید :

نام شما :*
ایمیل شما :
نظر شما :
  • bowtiesmilelaughingblushsmileyrelaxedsmirk
    heart_eyeskissing_heartkissing_closed_eyesflushedrelievedsatisfiedgrin
    winkstuck_out_tongue_winking_eyestuck_out_tongue_closed_eyesgrinningkissingstuck_out_tonguesleeping
    worriedfrowninganguishedopen_mouthgrimacingconfusedhushed
    expressionlessunamusedsweat_smilesweatdisappointed_relievedwearypensive
    disappointedconfoundedfearfulcold_sweatperseverecrysob
    joyastonishedscreamtired_faceangryragetriumph
    sleepyyummasksunglassesdizzy_faceimpsmiling_imp
    neutral_faceno_mouthinnocent
کد را وارد کنید : *
عکس خوانده نمی شود